Informatat për lëndët civile

I. ANKESA KUNDËR AKTGJYKIMIT 

1. Kur duhet të bëhet ankesë  kundër aktgjykimit të shkallës së parë ? 
Kundër  aktgjykimit të dhënë nga gjykata e shkallës së parë palët mund të bëjnë ankim brenda afatit prej pesëmbëdhjetë ditësh (15) nga dita e dorëzimit të kopjes së aktgjykimit, po që se me këtë ligj nuk është caktuar ndonjë afat tjetër. Në kontestet nga raportet në të cilat është dhënë aktgjykimi në bazë të kambialit apo çekut, afati për ankim është shtatë (7) ditor. Ankimi i bërë brenda afatit të përcaktuar me ligj pengon që aktgjykimi të bëhet i formës së prerë në pjesën e goditur me ankim. Pala mund të heqë dorë nga e drejta e ankimit që nga momenti kur i është dorëzuaraktgjykimi. Deri në momentin e dhënies së vendimit të gjykatës së shkallës së dytë pala mund ta tërheqë ankesën e paraqitur. Deklarata për heqjen dorë nga e drejta e ankimit dhe ajo për tërheqjen e ankesës nuk mund të revokohet.

2. Për cilat shkaqe mund të bëhet ankesë ? 
Aktgjykimi mund të goditet:

• për shkak të shkeljes së dispozitave të procedurës kontestimore;
• për shkak të konstatimit të gabuar apo jo të plotë të gjendjes faktike;
• për shkak të zbatimit të gabuar të së drejtës materiale.

Aktgjykimi në bazë të pohimit dhe aktgjykimi në bazë të heqjes dorë nga kërkesëpadia mund të goditen për shkak të shkeljes së dispozitave të procedurës kontestimore, apo nga shkaku se deklarata e pohimit, gjegjësisht e heqjes dorë nga kërkesëpadia, është dhënë në lajthitje apo nën ndikimin e dhunës apo mashtrimit.

3. Ku duhet të paraqitet ankesa ? 
Ankesa i paraqitet gjykatës e cila e ka dhënë aktgjykimin e shkallës së parë, (Gjykatës Themelore ), në një numër të mjaftueshem ekzemplarësh për gjykatën dhe palën kundërshtare. 

Vini re !
Ankesën e paraqitur tej afatit të parashikuar me ligj, atë jo të plotë, apo të palejueshme ehedhë poshtë me aktvendim gjykata e shkallës së parë,  pa caktuar fare seancë gjyqësore.

Kur është ankesa e pa afatshme ? 
Ankesa është e paafatshme po që se është paraqitur pas skadimit të afatit ligjor përparaqitjen e saj.

Kur është ankesa e pa lejuar ? 
Ankesa është e palejueshme po që se e ka paraqitur personi që nuk është i autorizuar për paraqitjen e saj, apo personi që ka hequr dorë nga e drejta e ankimit apo që e ka tërhequr ankesën e paraqitur, apo në qoftë se personi që e ka paraqitur ankesën nuk ka interes juridik për paraqitjen e ankesës.

4. Çfarë bënë gjykata, kur ju keni paraqitur ankesë ? 

Një ekzemplar të ankesës së paraqitur me kohë, të lejueshme dhe të plotë, gjykata e shkallës së parë ia dërgon palës kundërshtare, e cila mundet, brenda afatit prej shtatë ditësh, të paraqesë po në këtë gjykatë përgjigje në ankese. Një ekzemplar të përgjigjes në ankesë gjykata e shkallës së parë ia dërgon ankuesit menjëherë, ose më së voni brenda afatit shtatë ditor nga arritja e saj në gjykatë. Pas pranimit të përgjigjes në ankesë, apo pas skadimit të afatit për përgjigje në ankesë, gjykata e shkallës së parë ankesën dhe përgjigjen në ankesë, nëse është paraqitur me të gjitha shkresat e lëndës ia dërgon gjykatës së shkallës së dytë ( Gjykatës së Apelit ) në afat prej shtatë ditësh më së shumti.

5. Si zhvillohet procedura në Gjykatën e Apelit ?

Fillimi i procedurës në Gjykatën e Apelit bëhet përmes paraqitjes së çështjes gjyqësore në gjykatë. Në momentin e paraqitjes së çështjes gjyqësore, dosja e çështjes  gjyqësore regjistrohet nga nëpunësit e administratës gjyqësore me plotësimin e të dhënave mbi çështjen, bazën ligjore, palët ndërgjyqëse, vendimet e mëparshme të dhëna nga gjykatat, etj, duke i vendos çështjes një numër. Përpos regjistrave fizik, çështja po ashtu regjistrohert edhe në bazën elektronike të dhënave.

• Si bëhet ndarja e lëndëve ?

Ndarja e çështjes bëhet në bazë të një radhe të përcaktuar më parë në planin vjetor të punës së kësaj gjykate  dhe/ose me short.

• Çka pasi që lënda ndahet në punë ?

Pasi të ndahet lënda në punë, gjyqtari referues  e përgatitë raportin me qëllim të shqyrtimit të lëndës në kolegj gjyqësor të përbërë nga tre gjyqtarë. 
Gjykata e Apelit vendosë për ankesën në seancë të trupit gjykues ose në bazë të shqyrtimit të çështjes në seanca gjyqësore.

6. Çfarë vendimi mund të marr Gjykata e Apelit ? 
Gjykata e  Apelit  mundet, në seancën e kolegjit apo në bazë të shqyrtimit të çështjes të bërë drejtpërdrejt para saj :

• ta hedhë poshtë ankesën si të vonuar, jo të plotë apo të palejueshme;
• ta prishë aktgjykimin e goditur dhe ta hedhë poshtë padinë;
• ta prishë aktgjykimin e goditur dhe ta kthej çështjen në rigjykim në gjykatën e shkallës së parë;
• ta refuzoj ankesën si të pathemeltë dhe ta vërtetoj aktgjykimin e goditur;
• ta ndryshoj aktgjykimin e shkallës së parë.

Gjykata e shkallës së dytë nuk është e lidhur për propozimin e parashtruar ne ankesë.

Vini re !
Gjykata e shkallës së dytë nuk mund ta ndryshojë aktgjykimin e shkallës së parë në dëm të palës ankuese, po që se vetëm ajo ka bërë ankim, e jo edhe pala kundërshtare.

7. Çka ndodhë pasi të merret vendimi ?

Gjykata e shkallës së dytë ia kthen të gjitha shkresat e lëndës gjykatës së shkallës së parë me një numër të mjaftueshëm ekzemplarësh të vendimit të vet për t’ ua dërguar palëve dhe personave të interesuar, si dhe një ekzemplar për gjykatën e shkalles së parë. 

Gjykata e Apelit vendimet e veta nuk u'a dorëzon palëve në mënyrë të drejtpërdrejtë, por përmes Gjykatës Themelore.  

Gjykata e shkallës së dytë e bënë një gjë të këtillë brenda afatit tridhjetë (30) ditor nga dita e dhënies së vendimit të saj.

II. ANKESA KUNDËR AKTVENDIMIT

1. A  lejohet ankesa kundër aktvendimit ? 
Kundër aktvendimit të gjykatës së shkallës së parë lejohet ankimi, në qofte se në këtë ligj nuk është përcaktuar që ankimi nuk lejohet. Po që se me  ligj parashihet shprehimisht se ankimi i veçantë nuk lejohet, aktvendimi i shkallës së parë mund të goditet vetëm me anë të ankesës që paraqitet kundër vendimit me të cilin përfundon procedimi i çështjes në gjykatën e shkallës së parë.

2. A e pengon përmbarimin e aktvendimit ankesa ?

Ankesa e paraqitur brenda afatit ligjor e pengon përmbarimin e aktvendimit, në qoftë se me këtë ligj nuk është parashikuar ndryshe. Aktvendimi kundër të cilit nuk lejohet ankim i veçantë mund të përmbarohet menjëherë. 

3. Si zhvillohet procedura sipas ankesës në shkallë të dytë ?

Në procedurën sipas ankesës së veçantë, të paraqitur kundër aktvendimit, në mënyrë adekuate do të zbatohen dispozitat që vlejnë për ankesën kundër aktgjykimit, përveç dispozitave me të cilat parashihet mundësia e shqyrtimit të çështjes drejtpërsëdrejti nga gjykata e shkallës së dytë.

4. Çka mund të vendos gjykata e Apelit lidhur me ankesën ?

a) të hedhë poshtë ankesën si jo të kohëshme, jo të plotë, apo jo të lejueshme;
b) të refuzojë ankesën si të pathemeltë dhe e vërteton aktvendimin e gjykatës së shkallës së parë; c) të aprovon ankesën dhe të ndryshon aktvendimin e goditur;
d) të aprovojë ankesën dhe të anulojë aktvendimin e goditur, e kur është nevoja ta kthej çështjen në procedim të serishëm. 

III.CILAT LËNDË SHQYRTOHEN ME PËRPARËSI ?

Çështjet Civile pranë Gjykatës se Apelit shqyrtohen në bazë të një radhe gjykimi në përputhje me periudhën e regjistrimit pranë administratës së gjykatës. Përjashtim nga ky rregull bëhet vetëm për ato raste të cilat, si pasojë e afateve të shkurtra për gjykim, parashikuar nga legjislacioni në fuqi, shqyrtohen me procedurë të përshpejtuar (me përparësi). Në bazë të ligjit, lëndet civile që trajtohen me përparësi janë: 

1. Dhuna në familje;
2. Masat e përkohshme;
3. Kontestet e caktimit të kompetencës së gjykatave;
4. Kontestet e ndryshme lidhur me fëmijët;
5. Kontestet familjare;
6. Kontestet e punës;
7. Lëndët për pengim në posedim;
8. Përmbarimoret;
9. Shpronësimet;
10. Lëndët e vjetra ( aktualisht ato që në këtë gjykatë janë regjistruar gjatë vitit 2013).
11. Lëndët tjera të parashikuara me ligj.